Bộ gõ và font có tên gọi là CTK ra đời vào khoảng năm 2005, phần mềm này không chỉ tạo điều kiện cho một số cơ quan báo đài sử dụng được tiếng Khmer dễ dàng, mà còn giúp người Khmer gõ chữ nhanh hơn trên máy tính.
Không muốn giậm chân tại chỗ
Đến Ủy ban Công tác dân tộc Nam Bộ trụ sở tại TP Cần Thơ, gặp anh Chau Bunh Khươn, chủ nhân của bộ gõ độc nhất vô nhị này, mới biết sáng tạo của anh ra đời trong hoàn cảnh hết sức khó khăn. Anh Khươn kể, tốt nghiệp THPT năm 1999, nhà nghèo nên anh không thể tiếp tục đi học. Năm 2000, anh được nhận vào làm nhân viên bảo vệ cho cơ quan Đặc trách công tác dân tộc Nam Bộ (nay là Vụ Địa phương III thuộc Ủy ban Dân tộc của Chính phủ), có trụ sở tại Cần Thơ. Nhờ có nghề sửa chữa máy móc, anh được đặc cách vừa làm bảo vệ vừa kiêm thợ điện tử cho cơ quan. Không muốn trình độ của mình giậm chân tại chỗ, anh lần mò tiếp xúc với máy vi tính. Lúc này, anh mới biết đồng bào Khmer gõ chữ trên vi tính hết sức phức tạp và rối rắm, thời gian gõ một văn bản tiếng Khmer lâu gấp cả mấy lần tiếng Việt. Nguyên nhân là do các bộ gõ hiện tại đều là của Campuchia và có đến hơn 10 bộ gõ khác nhau. “Đặc điểm tiếng Khmer có hàng trăm nguyên âm, phụ âm và các chân nên vô cùng khó khăn khi gõ chữ trên bàn phím tiếng Latinh”- anh trăn trở. Trằn trọc mãi, cuối cùng anh Khươn quyết định tự làm một bộ gõ cho mình. Thế nhưng, muốn thiết kế được bộ gõ thì phải rành công nghệ, biết mình không đủ điều kiện học hành bài bản, anh quyết định tự học.
Trong quá trình tự học, khi gặp những vấn đề khó hiểu, Khươn tìm đến những đàn anh trong cơ quan để nhờ giải thích. Nếu chưa thông, anh tiếp tục lên mạng internet hoặc đến các cơ sở đào tạo tin học tìm lời giải đáp. Khươn có thói quen đọc sách rất nghiêm túc. Tủ sách của anh chủ yếu là sách cũ, bản sao hoặc được bạn bè tặng. Khươn rất trân trọng và giữ gìn chúng thật kỹ. Tiền lương bảo vệ ít ỏi, anh phải chi tiêu dè sẻn sao cho hằng tháng có dư một ít để thuê máy thực hành trong thời gian đầu tự học. Không bao lâu sau, Khươn tích lũy sắm được một dàn máy vi tính cũ. Vậy mà chỉ vài năm tự học, Khươn rành rẽ về lập trình chẳng khác gì chuyên gia, cũng trong thời điểm này, anh bắt đầu sưu tập các tài liệu tiếng Khmer và bắt đầu thực hiện hoài bão của mình.
 |
|
...và bộ gõ chữ Khmer CTK |
Những sáng tạo không đụng hàng
Qua nhiều lần được nâng cấp, phần mềm CTK mới bắt đầu phát huy tác dụng. Anh Khươn khoe, bộ gõ này gắn kết tất cả các chi tiết thừa trong tiếng Khmer, cho nên cách gõ mới có thể nhanh hơn gấp 3-4 lần cách gõ cũ, ngoài ra nó còn hỗ trợ các hệ thống chuyển ngữ, chuyển cách gõ. Đặc biệt là hệ thống này có thể sử dụng cho mọi hệ điều hành và mọi phần mềm, đặc biệt là các phần mềm đồ họa Photoshop, Corel, phần mềm duyệt web, in báo... ưu việt hẳn so với bộ gõ cũ thường không tương thích các hệ điều hành mới như Vista, WinXP và rất khó dùng trên web.
Hiện font và bộ gõ của Khươn được Đài Tiếng nói Việt Nam đặt tại Cần Thơ và Báo Cần Thơ Khmer ngữ sử dụng từ năm 2007. Anh Khươn cho biết anh bán lại cho các đơn vị trên với giá rất rẻ. mục đích chỉ là để có đủ kinh phí tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện bộ gõ. Ngoài việc cung cấp cho báo đài, Khươn còn tặng CTK 2005 cho một số vị sư sãi ở các chùa Khmer và bạn bè gần xa có nhu cầu sử dụng miễn phí.
Với tinh thần sáng tạo và ham học hỏi, năm 2006, lãnh đạo cơ quan tạo điều kiện cho Khươn đi học cử nhân tin học tại Cần Thơ. Khươn cho biết trong thời gian tới anh sẽ tiếp tục hoàn thiện CTK 2005 để nó ngày càng ưu việt hơn. Vừa học vừa làm như vậy nhưng anh cũng dành thời gian thực hiện thêm hai sản phẩm là “Phần mềm tự học chữ Khmer trên máy tính” và “Từ điển điện tử Việt - Khmer”, gồm khoảng 3.000 từ vựng. Mặc dù phải mất một thời gian dài nữa mới có thể hoàn thành và khó khăn còn nhiều ở trước mắt nhưng Khươn vẫn rất tự tin. “Chỉ mong giúp được đồng bào Khmer tiếp cận dễ dàng với công nghệ cao là tôi vui rồi”- Khươn chia sẻ.
Theo Như Vũ / NLĐ
Bình luận (0)